Một số vấn đề xung quanh việc dừng cho vay ngoại tệ từ 31/12/2014

Theo đúng tinh thần thông tư số 29/2013/TT-NHNN ngày 06/12/2013 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn thực hiện chủ trương của Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường thì sau hai lần hoãn việc ngừng cho vay ngoại tệ (cuối năm 2012 và 2013) thì đến 31/12/2014 phần lớn nhu cầu tín dụng ngoại tệ sẽ chính thức khép lại (ngoại trừ tình huống Ngân hàng Nhà nước một lần nữa nới thời hạn).

Với chính sách tín dụng ngoại tệ như trên cộng với cam kết khoảng biến động tỷ giá chỉ 1%-2%/năm đã trở thành một chỗ dựa quan trọng cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp chủ động vay vốn ngoại tệ, sử dụng nguồn vốn giá rẻ để sản xuất kinh doanh mà gần như không phải lo lắng rủi ro tỷ giá như trước; hoặc có rủi ro thì hoàn toàn kiểm soát ở mức độ chấp nhận được.

Với chính sách tín dụng ngoại tệ như trên, cộng với việc ổn định tỷ giá đã tác động trực tiếp đến lãi suất tiền đồng (VND). Các sản phẩm tín dụng phái sinh ra đời (vay VND lãi suất USD) song song với đó là việc lãi suất VND giảm đều từ đầu năm nhằm mục đích thoát vốn tiền đồng, cạnh trạnh với tính ưu việt của chính sách tín dụng ngoại tệ. Nhìn chung, chính sách đó đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh khó khăn của nền kinh tế Việt Nam trong năm qua.

Với Ngân hàng Nhà nước, chính sách tín dụng ngoại tệ nói trên đã góp phần giúp mục tiêu tăng trưởng tín dụng 13% trong năm nay trở thành hiện thực. Một khi, chỉ tiêu đó đạt được cộng với định hướng chống và giảm đôla hóa nền kinh tế, giảm bớt sự lệ thuộc vào đồng USD cùng những ảnh hưởng bất lợi liên quan, nâng vị thế đồng nội tệ thì rất có thể sau hai lần hoãn, lần này hạn 31/12/2014 sẽ là cuối cùng.

Trước bối cảnh đó, khi thời hạn 31/12/2014 đã gần kề, thời gian vừa qua thị trường tiền tệ diễn ra rất sôi động. Tỷ giá liên ngân hàng liên tục tăng, có thời điểm sát trần tỷ giá. Trong khi đó, lãi suất liên ngân hàng tiếp tục giao dịch ở mức cao liên tục trong một tháng nay, có thời điểm lãi suất overnight tăng lên mức 4,6% cao gấp ba lần so với mức lãi suất ở thời điểm thấp nhất (1,5%). Về phía doanh nghiệp, nhu cầu hiện tại cũng rất lớn nhằm bổ sung vốn lưu động, tích lũy hàng hóa, nguyên liệu cho đến Tết Âm lịch và rút tiền mặt chi tiêu, trong đó có trả lương, thưởng cuối năm cho người lao động. Bên cạnh đó, đối với những doanh nghiệp đã tăng cường vay ngoại tệ từ đầu năm đến nay cũng đang gấp rút tất toán khoản vay để tiếp tục giải ngân trước 31/12/2014. Ngoài ra, động thái bán ròng mạnh của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường trái phiếu trong thời gian qua cũng là một yếu tố tác động tới nhu cầu hoán đổi tiền VND và USD trong thời gian qua tăng cao. Với nhu cầu vốn của thị trường và nền kinh tế lớn như vậy, mặc dù liên tiếp trong những tuần qua (giai đoạn từ 28/11/2014 đến 05/12/2014) Ngân hàng Nhà nước đã bán ra trên 1 tỷ USD song tỷ giá vẫn không hạ nhiệt và duy trì ở mức cao.

Theo nhận định của tác giả, nếu không có chính sách mới về việc cho vay ngoại tệ, sang năm tới sau khi các khoản giải ngân ngoại tệ thời điểm cuối năm 2014 đáo hạn, lãi suất đồng nội tệ sẽ có thể lại tăng trở lại. Khi đó, có lẽ chúng ta sẽ chờ đợi một chính sách tiền tệ mới ra đời, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng tín dụng của Ngân hàng Nhà nước trong bối cảnh dự báo khó khăn của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2015.

Cao Xuân Hợp